Zatrzymane zęby mądrości często ukryte pod dziąsłami, potrafią zaskoczyć różnorodnością problemów klinicznych. Różnią się one w zależności od lokalizacji – górnego (szczękowego) lub dolnego (żuchwowego) położenia. Różnice anatomiczne, biomechaniczne i chirurgiczne pomiędzy szczęką a żuchwą sprawiają, że zatrzymane ósemki w każdej z tych lokalizacji wymagają odmiennego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego. Ponadto, różnią się skalą potencjalnych powikłań.
Przeczytaj również: Ósemka w poziomie – najtrudniejszy przypadek zatrzymania zęba
Spis treści:
Anatomiczne różnice między szczęką a żuchwą
Zęby mądrości w szczęce i żuchwie wyrastają w skrajnych punktach łuków zębowych, jednak ich położenie anatomiczne w obu przypadkach jest zupełnie inne. Szczęka jest strukturą bardziej porowatą, o mniejszej gęstości kostnej i lepszym ukrwieniu. Z tego powodu charakteryzuje się nieco lepszym gojeniem po zabiegach chirurgicznych. Żuchwa natomiast, jako kość zbita, ma mniejszą elastyczność i gorsze unaczynienie.
W żuchwie dodatkowym czynnikiem ryzyka jest bliskość nerwu zębodołowego dolnego, który biegnie przez kanał w kości i znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie korzeni zatrzymanej ósemki. Z kolei w szczęce problemem może być bliskość zatoki szczękowej, szczególnie gdy korzenie zęba są długie i skierowane ku górze. W obu przypadkach lokalizacja zęba ma bezpośredni wpływ na przebieg zabiegu oraz możliwe powikłania.
Trudności związane z zatrzymanym zębem w żuchwie
Zatrzymaną dolną ósemkę uznaje się za trudniejszą do usunięcia. Ze względu na twardą strukturę żuchwy, zabieg najczęściej wymaga odseparowania kości i często również fragmentaryzacji zęba. Ryzykiem jest możliwość uszkodzenia nerwu zębodołowego dolnego. Wspomniane uszkodzenie może natomiast skutkować przejściowym lub – w rzadkich przypadkach – trwałym drętwieniem wargi dolnej, brody, a nawet języka.
Dodatkowo dolne ósemki mają tendencję do wzrostu w pozycjach nieregularnych – poziomo, skośnie, przyśrodkowo. Takie niepożądane ułożenia mogą wywierać nacisk na siódemki i powodować ich resorpcję korzeni, a także doprowadzić do stłoczenia przednich zębów.
Zatrzymane ósemki w szczęce – mniej inwazyjne, ale nie bez ryzyka
Zęby mądrości zatrzymane w szczęce często nie są tak mocno zakorzenione w kości jak w żuchwie. Ponadto sama struktura kostna szczęki umożliwia szybsze i mniej inwazyjne usunięcie zęba. Niemniej jednak, obecność zatoki szczękowej tuż nad korzeniami ósemki sprawia, że zabieg wymaga dużej precyzji. Przypadkowe otwarcie zatoki może prowadzić do jej zapalenia, powstania przetoki ustno-zatokowej, a w skrajnych przypadkach – przewlekłego zapalenia zatok.
Mimo to usunięcie górnej ósemki (szczególnie w sytuacji jej częściowego wyrznięcia lub gdy występują objawy zapalenia tkanek okołozębowych) jest zazwyczaj mniej obciążające i wiąże się z krótszym okresem rekonwalescencji.
Zatrzymane ósemki. Czy lokalizacja wpływa na decyzję o usunięciu?
W praktyce klinicznej lokalizacja zatrzymanej ósemki ma ogromne znaczenie przy podejmowaniu decyzji o jej usunięciu. W przypadku zębów dolnych decyzję podejmuje się ostrożniej, ze względu na realne ryzyko powikłań neurologicznych. Wskazaniem do ekstrakcji są najczęściej:
- objawy bólowe,
- powtarzające się stany zapalne,
- obecność torbieli lub
- nacisk na sąsiednie zęby.
Gdy ósemka dolna znajduje się blisko nerwu, wykonujemy dokładną tomografię komputerową, która pozwala na precyzyjne określenie przebiegu zabiegu.
Podsumowanie
Zatrzymane zęby mądrości stanowią wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne. Lokalizacja ósemki – w szczęce lub żuchwie – ma ogromne znaczenie w kontekście planowania leczenia. Dolne zatrzymane ósemki są statystycznie trudniejsze w usunięciu i obarczone wyższym ryzykiem powikłań neurologicznych, natomiast górne częściej wiążą się z problemami zatokowymi.
